We zijn alweer over de helft van oktober heen. De maand waarin ik me ga voorbereiden op NaNoWriMo. Die voorbereiding is een belangrijk onderdeel van mijn schrijfproces maar ik kom nog niet veel verder en dat is toch echt de schuld van mijn hoofdpersoon.
Het is alweer even geleden dat dit personage zich heel voorzichtig bij me aandiende. Ik was direct geïntrigeerd maar ze geeft nog altijd niet veel van haar geheimen prijs. Zelfs nu ik er echt voor ga zitten en de volop vragen stel blijft ze geheimzinnig doen en dat irriteert me mateloos. Met wat ik tot nu toe heb, is er nog geen zicht in haar karakter, haar drijfveren, het geheim dat ze met zich meedraagt of haar motieven. Dat maakt het uitzetten van een verhaallijn wel heel lastig.
Je moet je personages door en door kennen om ze tot leven te wekken
Toen Gorka zich aandiende had ik direct een ijzersterk personage in handen. Zo vol van zichzelf, die wilde zich maar wat graag laten kennen. Oké hij is niet helemaal eerlijk geweest over zijn motieven. Hierdoor nam het verhaal ineens een heel andere wending dan wat ik bedacht had, maar dat heeft uiteindelijk heel goed uitgepakt.
Dit personage laat juist niet zoveel van zichzelf zien. Ze laat snippertjes informatie los zonder daar tekst en uitleg bij te geven,. Ze noemt zich Anna maar ik heb het gevoel dat zelfs haar naam niet klopt. Dit personage moet ontrafelt worden en dat vraagt om drastische maatregelen. Laat ik je een stukje meenemen in mijn schrijfproces.
Moodboord, schema’s en mindmapping
Er zijn verschillende manieren om een verhaallijn en personages te ontwikkelen en inzichtelijk te maken. Ten eerste is daar het moodboord waar je alles wat met je verhaal te maken heeft opplakt. Dat kan een geweldig hulpmiddel zijn om de sfeer van je verhaal te bepalen en te kijken hoe alle verschillende onderdelen daarin passen. Ik doe iets wat daar een beetje op lijkt maar daar kom ik zometeen op terug.
Schema’s, daar ben ik wel van. Dat geeft overzicht in mijn chaotische brein. Ik gebruik schema’s en mapjes niet alleen bij het schrijven maar ook in mijn dagelijks leven. Voor het schrijfproces van een manuscript werk ik met flashkaarten. Elk onderdeel heeft een eigen kleur. Op de kaarten schrijf ik steekwoorden en ik plak ze in een schema op de deur van mijn kast. Zo kan ik bij de voorbereiding makkelijk schuiven en dingen aanpassen. Voor mij een prima werkwijze.
Mindmapping is ook een heel handig hulpmiddel. Je schrijft een kernwoord op een groot vel papier en daar omheen schrijf je alles wat in je hoofd opkomt met betrekking tot dat woord. Het hoeft niet logisch te zijn, je onderzoekt hiermee wat er in je onderbewuste voor verbanden worden gelegd en de uitkomst is vaak heel verrassend. Dan ga je de woorden die er voor jou uitspringen omcirkelen en daarmee ga je verder associëren.
Uiteraard is er ook nog de Sonja manier
Omdat ik met het personage van Anna helemaal geen steek verder kom ga ik op een andere manier te werk. Dit is waar al mijn creativiteit bij elkaar komt. Ik ga aan de slag met inkt, papier, lijm, pennen, verf, noem het maar op. Ik scheur plaatjes en teksten uit tijdschriften, klieder met inkt op een pagina, ruk wat stempels uit de kast. Kortom ik ga spelen, journaling zo je wilt. Ik probeer in elk geval niet te veel na te denken en laat het proces maar gewoon gebeuren. Ik fröbel de pagina helemaal vol.
Dan neem ik afstand en ga even met de hond wandelen, een boodschap doen, koken. Iets totaal anders. Daarna kijk ik naar wat ik heb gemaakt en ga daar vragen bij stellen. Als je me nu niet kunt volgen dan neem ik je dat echt niet kwalijk, het is tenslotte mijn manier, mijn schrijfproces en dat zal lang niet voor iedereen logisch zijn. Maar laten we samen naar de foto hieronder kijken. Dit is namelijk een foto van de pagina waarop ik met Anna aan het spelen ben geweest. En inderdaad dit is geen ‘mooie’ journaling pagina geworden maar dat hoeft dus ook helemaal niet. Dit is niet bedoeld als kunst maar als een onderzoekmethode.
We gaan er samen doorheen
Wat ik tot nu toe weet van Anna is dat ze wonderlijke gedichten schrijft en dat ze gek is op vogels. Die liefde voor vogels zorgt voor conflicten met haar buurman. Ze heeft haar man vermoord en er is iets met een gestolen kind. Meer heb ik niet en ik kom er ook geen stap verder mee. Laten we eens kijken wat het knippen en plakken me heeft opgeleverd.
We beginnen bovenaan.
- De kleur roze was het eerste waar mijn hand naar toe ging. Is die kleur een verwijzing naar het gestolen kind? Een meisje dus? Is het Anna’s kind dat gestolen is óf heeft Anna zelf een kind gestolen?
- Dan een stukje papier met wat lijkt op een deel van een mandala, de kleur groen en ook weer dat roze. Gaat het hier om de kleuren of om de tekening en wat zegt dat dan?
- Een etiketje met 3 voor 25. Ik had nostalgische plaatjes met kinderen gepakt maar er stond of een kindje alleen óf er stonden twee kindjes op en dat klopte blijkbaar niet. Dit stukje papier zat ook tussen die plaatjes en dat voelde wél juist. Drie kindjes dus. Broertjes en zusjes? En wat betekent het getal 25 dan in dit verband?
- De vogels, die zijn om de een of andere manier enorm belangrijk voor Anna. Ze verzorgt ze en schrijft over ze. Het is duidelijk dat de vogels een belangrijke rol in het verhaal spelen, de vraag is alleen welke.
- Een sticker van een vrouw die parfum opspuit. Hoewel het plaatje ook op de pagina geplakt moest worden, voelde ik een enorme weerstand. Eindelijk iets wat wél meteen duidelijk is. Dit plaatje staat voor Anna’s moeder. Gebruikte ze vaak parfum en waarom was dat? Mocht Anna daar niet aankomen of staat de parfum voor iets waar Anna een afkeer van had? Ze hadden duidelijk geen goede band. Is die weerstand er vanuit Anna of vanuit de moeder, waar is vader en wat zegt dit over de jeugd van Anna?
- Een stukje tekst, gerelateerd aan de fascinatie voor vogels en het gaat over het bos. Woonde Anna vlakbij of in het bos of is ze daar later terechtgekomen en waarom dan?
- Een ouderwetse telefoon en ineens een hele duidelijke zin in mijn hoofd: ‘Daar mochten we niet aankomen, ik kon niet om hulp vragen.”
- Een plaatje van een engel met een mandje eieren en een lammetje, een duidelijke verwijzing naar Pasen. Welke rol speel dit in het verhaal?
- Een meisje verstopt in een dikke jas met sjaal, nauwelijks zichtbaar en dan die vlinder. Daar kwam een duidelijk stuk tekst los. Ik heb het ingesproken op mijn telefoon. Die tekst gaf iets prijs over de fascinatie voor vogels maar ook over het coping-mechanisme* van Anna. Dit is een heel belangrijke vondst waar ik mee verder kan.
- Dan zijn er nog de gele lijnen, ik heb werkelijk geen idee of dit iets te betekenen heeft en zo ja wat dan?
Zoveel vragen, hoe gaat dit me helpen bij het schrijfproces?
Een hele lijst met vragen en eigenlijk geen antwoorden. Het lijkt net of ik alsnog niet veel ben opgeschoten maar dat is dus niet zo. Ondanks dat ik nog geen duidelijke antwoorden heb, weet ik nu wel welke vragen ik moet stellen en waar ik antwoorden op moet zien te vinden. Daar ga ik met de andere technieken van het schrijfproces mee aan de gang. Het zou kunnen dat ik in tijdnood ga komen want de maand begint al behoorlijk op te schieten. Er is dus nog wat werk te verzetten. Maar ik weet inmiddels uit ervaring dat als ik eenmaal een beginnetje heb, het bijna vanzelf gaat. En als Anna net zo eigenwijs is als Gorka, neemt het verhaal uiteindelijk toch een andere wending. Dat is zo mooi aan het schrijfproces, het is voor mij net zo’n verrassing als voor jou als lezer.
Sonja
- coming-mechanisme: alles wat we met ons verstand of met de emotie doen om met een probleem of stress om te gaan, of wat we doen om die problemen te willen omzeilen